Cyfrowe waluty emitowane przez banki centralne (CBDC) oraz prywatne stablecoiny mają na celu przyspieszenie płatności, obniżenie ich kosztów oraz zwiększenie bezpieczeństwa transakcji. W Polsce i Unii Europejskiej projekty takie jak cyfrowe euro mogą znacząco zmienić sposób dokonywania codziennych transakcji, podczas gdy stablecoiny już teraz są wykorzystywane w międzynarodowych przelewach i handlu online. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym są te waluty, jak działają oraz jaki wpływ mogą mieć na codzienne płatności.

Czym są waluty cyfrowe i stablecoiny

Waluty cyfrowe banków centralnych (CBDC) to cyfrowe odpowiedniki tradycyjnych walut emitowane przez banki centralne, takie jak Narodowy Bank Polski czy Europejski Bank Centralny. W przeciwieństwie do kryptowalut, CBDC są w pełni regulowane i wspierane przez państwa, co oznacza, że mają gwarancję bezpieczeństwa oraz stałą wartość opartą na zaufaniu do emitującego podmiotu. Mają one na celu poprawę efektywności systemu finansowego oraz dostosowanie go do rosnącej cyfryzacji gospodarki.

Z kolei stablecoiny to cyfrowe waluty, których wartość jest powiązana z aktywami, takimi jak waluty fiat (np. dolar amerykański czy euro) lub towary (np. złoto). Są one emitowane przez podmioty prywatne i działają głównie na zdecentralizowanych systemach blockchain. W przeciwieństwie do CBDC brakuje im państwowych gwarancji, co może wpływać na ich postrzegane ryzyko, jednak ich celem jest stabilność wartości oraz ułatwienie transakcji w handlu międzynarodowym czy zdecentralizowanych finansach. Kluczową różnicą jest więc charakter emitenta – państwowy w przypadku CBDC i prywatny w przypadku stablecoinów – oraz zakres regulacji i gwarancji bezpieczeństwa.

Przykłady inicjatyw w Europie i na świecie

Cyfrowe euro, rozwijane przez Europejski Bank Centralny (ECB), to projekt cyfrowej waluty banku centralnego (CBDC) mający na celu uzupełnienie gotówki i wspieranie integracji finansowej w strefie euro. Obecnie cyfrowe euro znajduje się w fazie eksploracji i testów, a jego wprowadzenie ma być odpowiedzią na dynamicznie rozwijającą się gospodarkę cyfrową oraz rosnące znaczenie płatności elektronicznych w Europie.

Z kolei w Chinach wprowadzono już pilotażową wersję cyfrowego juana, znanego jako e-CNY. Jest on wykorzystywany w transakcjach przez mieszkańców kilku dużych miast, takich jak Shenzhen, Szanghaj czy Pekin. Cyfrowy juan ma wspierać innowacje technologiczne w systemie płatności oraz zmniejszać zależność od tradycyjnych metod transakcyjnych. W ten sposób Chiny czynnie promują nowoczesne rozwiązania w finansach zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej.

Prywatne stablecoiny, takie jak USDT (Tether) czy USDC, pełnią rolę zbliżoną do CBDC, ale istnieją niezależnie od banków centralnych. Są emitowane przez prywatne firmy i zabezpieczane aktywami o stabilnej wartości, na przykład dolarami amerykańskimi. Stablecoiny te są szeroko stosowane w handlu kryptowalutami, jako środek transferu wartości między giełdami, a także w zdecentralizowanych finansach (DeFi). USDT i USDC cieszą się szczególną popularnością w globalnych transakcjach cyfrowych dzięki swojej wysokiej płynności i zaufaniu użytkowników.

Potencjalny wpływ na płatności w Polsce

CBDC i stablecoiny mogą zrewolucjonizować sposób płatności w Polsce, wprowadzając szereg korzyści dla użytkowników indywidualnych i przedsiębiorstw. Przede wszystkim mogą przyspieszyć transakcje transgraniczne, eliminując konieczność korzystania z pośredników i redukując czas przetwarzania płatności międzynarodowych z dni do minut. Dodatkowo, opłaty za takie transakcje mogłyby zostać znacząco obniżone, co uczyniłoby je bardziej opłacalnymi zarówno dla konsumentów, jak i dla firm prowadzących działalność międzynarodową. Kolejnym znaczącym aspektem jest możliwość integracji CBDC i stablecoinów z aplikacjami bankowymi i mobilnymi systemami płatności, co zapewniłoby użytkownikom łatwy i wygodny dostęp do nowoczesnych środków płatniczych w ich codziennych transakcjach. Adaptacja takich technologii w Polsce mogłaby znacząco poprawić efektywność systemu finansowego i przyczynić się do jego dalszej cyfryzacji.

Zalety korzystania z cyfrowych walut

• Szybkość – Transakcje realizowane za pomocą cyfrowych walut mogą być przetwarzane niemal natychmiastowo, bez względu na granice geograficzne, co przyspiesza zarówno płatności krajowe, jak i międzynarodowe.
• Przejrzystość – Dzięki technologii blockchain wszystkie transakcje są rejestrowane w sposób transparentny i niezmienny, co zwiększa zaufanie użytkowników do systemu finansowego.
• Obniżenie kosztów – Eliminacja pośredników w procesie przetwarzania płatności prowadzi do znacznego zmniejszenia kosztów operacyjnych dla użytkowników i firm.
• Programowalność płatności – Cyfrowe waluty umożliwiają tworzenie inteligentnych kontraktów, które pozwalają na automatyczne wykonywanie płatności zgodnie z określonymi zasadami, co zwiększa wygodę i bezpieczeństwo transakcji.
• Wyższa inkluzywność finansowa – Dostęp do cyfrowych walut może umożliwić większej liczbie osób korzystanie z usług finansowych, zwłaszcza w regionach z ograniczoną infrastrukturą bankową.

Ryzyka i wyzwania związane z nowymi walutami

• Prywatność – Wprowadzenie cyfrowych walut może budzić obawy dotyczące prywatności użytkowników. Transakcje cyfrowe mogą być śledzone i rejestrowane, co niesie ryzyko nadzoru i potencjalnego nadużycia danych przez instytucje lub osoby trzecie.
• Cyberbezpieczeństwo – Cyfrowe waluty są narażone na zagrożenia związane z cyberatakami, w tym kradzież środków, włamania do portfeli cyfrowych oraz manipulacje sieciowe. Wymaga to zaawansowanych zabezpieczeń, aby chronić użytkowników i systemy finansowe przed ryzykiem.
• Niepewność regulacyjna – Brak jednolitych regulacji prawnych na poziomie krajowym i międzynarodowym stwarza wyzwania dla wdrażania i akceptacji cyfrowych walut. Niewystarczające przepisy mogą zarówno hamować rozwój technologii, jak i stwarzać pole do nadużyć.
• Zmienność niektórych stablecoinów – Choć stablecoiny są projektowane tak, aby ich wartość była stabilna, w niektórych przypadkach mogą one wykazywać znaczną zmienność. Może to osłabiać zaufanie do tych walut i powodować trudności w ich przyjęciu.
• Zależność od infrastruktury cyfrowej – Cyfrowe waluty wymagają dostępu do solidnej infrastruktury technologicznej, w tym internetu i bezpiecznych systemów płatniczych. W regionach z ograniczonym dostępem do technologii może to stanowić istotną barierę.

Rola banków i fintechów

Tradycyjne banki, neobankowe oraz fintechy mogą odegrać kluczową rolę w integracji cyfrowych walut banków centralnych (CBDC) i stablecoinów w swoich ofertach, tworząc hybrydowe rozwiązania płatnicze. Banki tradycyjne, dzięki ugruntowanej infrastrukturze i zaufaniu klientów, mogą oferować usługi umożliwiające bezproblemowe przechowywanie oraz wymianę CBDC na inne waluty, zarówno cyfrowe, jak i tradycyjne. Mogą także rozwijać narzędzia do zarządzania finansami osobistymi, które uwzględniają nowoczesne metody płatności oparte na blockchainie.

Z drugiej strony, neobankowe i fintechy, charakteryzujące się elastycznością i szybkim wdrażaniem technologii, mogą wprowadzać innowacyjne rozwiązania umożliwiające dokonywanie płatności przy minimalnych kosztach transakcyjnych, zarówno w lokalnych, jak i międzynarodowych środowiskach. Dzięki swoim platformom, wyposażonym w intuicyjne interfejsy użytkownika, mogą przyczynić się do popularyzacji CBDC i stablecoinów, szczególnie wśród młodszej, technologicznie zaawansowanej grupy klientów. Połączone wysiłki tych instytucji mogą stworzyć bardziej zróżnicowany ekosystem płatności, sprzyjający adopcji cyfrowych walut w skali globalnej.

Jak mogą wyglądać codzienne płatności w przyszłości

Wyobraźmy sobie sytuację, w której wybierasz się na zakupy spożywcze i płacisz cyfrowym euro za pomocą aplikacji bankowej. Wystarczy zeskanować kod QR przy kasie, potwierdzić transakcję w aplikacji, a płatność zostaje natychmiast zrealizowana, bez potrzeby używania kart płatniczych lub gotówki. To szybki, wygodny i bezpieczny sposób na codzienne zakupy.

Inny scenariusz to przesyłanie pieniędzy za granicę przy użyciu stablecoinów. Na przykład, chcesz wesprzeć rodzinę mieszkającą w innym kraju. Zamiast czekać kilka dni na standardowy przelew bankowy, wystarczy wysłać środki w stablecoinach, które zostaną przeliczone i dostarczone w ciągu kilku minut z minimalnymi kosztami transakcyjnymi.

Z kolei w przypadku wynagrodzeń, wyobraź sobie, że twoja pensja jest przesyłana w pełni w formie CBDC. W dniu wypłaty otrzymujesz pieniądze bezpośrednio na swoje cyfrowe konto, gotowe do wykorzystania w dowolny sposób – od oszczędzania po wydawanie zarówno online, jak i w fizycznych punktach sprzedaży. Taki system zapewnia przejrzystość i redukuje konieczność korzystania z pośredników finansowych.

Podsumowanie praktyczne dla użytkownika

Warto jednak zauważyć, że cyfrowe waluty i stablecoiny nie są jeszcze standardem w Polsce. Ich rozwój i stopniowe wprowadzanie na światowe rynki sugerują jednak, że w niedalekiej przyszłości mogą stać się integralną częścią codziennych płatności, współistniejąc z tradycyjnymi narzędziami bankowymi. Adaptacja tych technologii może przynieść nowe możliwości, ale również wyzwania, które będą musiały być odpowiednio zaadresowane.